ΚΡΑΤΙΚΟ ΒΡΑΒΕΙΟ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ 2023
Η πρώτη συλλογή διηγημάτων του Κωνσταντίνου Ν. Μακρή αποτελεί μια καυστική αποδόμηση της σύγχρονης κοινωνίας, γεμάτη έντονο σαρκασμό και εμβάθυνση στις σκοτεινές πτυχές της ανθρώπινης ύπαρξης. Στα δεκαέξι διηγήματα της συλλογής, ο συγγραφέας ξετυλίγει ένα πανόραμα χαρακτήρων και καταστάσεων που αντικατοπτρίζουν την παραμορφωμένη πραγματικότητα γύρω μας.
Οι ιστορίες του αποπνέουν έντονη προκλητικότητα, εξετάζοντας θέματα όπως η εγωπάθεια, η εξουσία, η θρησκεία, αλλά και οι παγίδες της σύγχρονης τεχνολογίας και κουλτούρας. Τα σύμβολα, όπως το «ομοίωμα φαλλού» και η αλληγορική φιγούρα της Αφροδίτης, δημιουργούν γέφυρες ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν, ενώ το ερώτημα για το αν η θεά περιπλανιέται ή χορεύει στα όνειρα αποτελεί μια ποιητική αναφορά στη διάβρωση των ιδανικών και των αξιών.
Το ύφος του Μακρή είναι ιδιαίτερα πολυδιάστατο: άλλοτε λιτό και λόγιο, άλλοτε καθημερινό, συχνά φλερτάρει με τη γλώσσα της πρόκλησης και του μαύρου χιούμορ. Με μια ματιά που ξεκινά από τη σάτιρα και φτάνει μέχρι τη σκληρή καταγραφή της κοινωνικής παρακμής, αναδεικνύει μια σειρά από χαρακτήρες και στιγμιότυπα που διαμορφώνουν έναν κόσμο οικείο και ταυτόχρονα αποξενωτικό.
Μέσα από τις έντονες περιγραφές και τις παραδοξότητες της αφήγησής του, ο συγγραφέας αγγίζει τα όρια του υπαρξιακού στοχασμού. Με σύμβολα όπως το καλαμάκι, ο ταριχευτής και οι δολοφόνοι χωρίς όπλα, δημιουργεί έναν κόσμο που μοιάζει απόλυτα «χαλασμένος» αλλά ταυτόχρονα ειλικρινά αναγνωρίσιμος. Οι αφηγήσεις του οδηγούν τον αναγνώστη σε μια αναμέτρηση με τη δική του αντίληψη για την ανθρώπινη φύση και τις σύγχρονες αξίες.
Αυτή η συλλογή διηγημάτων προσκαλεί τον αναγνώστη να εισέλθει σε έναν κόσμο σουρεαλιστικό και ρεαλιστικό συνάμα, όπου η ζωή, η τέχνη και η κοινωνική κριτική διαπλέκονται με τρόπο που αιχμαλωτίζει και προκαλεί τη σκέψη.
—
Σκεπτικό βράβευσης:
Η διηγηματογραφική συλλογή του Κωνσταντίνου Μακρή «Ο δολοφόνος με το καλαμάκι» (εκδ. Αρμίδα) απαρτίζεται από δεκαέξι καλογραμμένα κείμενα, τα οποία, καίτοι αυτοτελή ως προς τη θεματική τους, δημιουργούν μια αξιοπρόσεκτη, μεταξύ τους, συνοστέωση, καθώς, ιδωμένα ως ενιαίο λογοτεχνικό σώμα, αναδεικνύουν εναργέστερα τις βαθύτερες στοχεύσεις του δημιουργού τους. Πρόκειται για διηγήματα (αλλά, ενίοτε, και για αφηγηματικές «στιγμές», καθώς ορισμένα από αυτά εκτείνονται σε τρεις-πέντε έντυπες σελίδες), όπου επίκεντρο είναι ο ίδιος ο άνθρωπος. Ο τόπος είναι η (αστική, κυρίως) Κύπρος (Λευκωσία, Λεμεσός, Πάφος κτλ.), μολονότι είναι σαφές ότι σε ορισμένες περιπτώσεις ο συγγραφέας αποφεύγει να ορίσει ρητά το τοπογραφικό πλαίσιο, ίσως για να δώσει την ευκαιρία και σε άλλους, μη κύπριους αναγνώστες να ταυτιστούν ευκολότερα με τον σκηνικό χώρο των έργων του. Στα δεκαέξι αυτά κείμενα ξεχωρίζουν ο ευθύβολος ρεαλισμός, η σαρκαστική αποδόμηση των ηρώων (ας σημειωθεί εδώ ότι ο θάνατος των σπουδαιοφανών ηρώων λειτουργεί ως κάθαρση), η λεπτή – ίσως και υποδόρια, κάποτε, όμως, και έκδηλη – ειρωνεία, η γλωσσική επάρκεια/ευστοχία, η χρήση οπτικών, ακουστικών και οσφρητικών εικόνων, η διάσπαρτη χρήση της κυπριακής διαλέκτου, η ελεγχόμενη αθυροστομία, η λανθάνουσα αυτοβιογραφικότητα, καθώς και ένας εντυπωσιακά εναλλασσόμενος «πουριτανικός μεταμοντερνισμός», ενώ, ταυτόχρονα, δημιουργείται η εντύπωση ότι το καθένα από αυτά συνιστά ένα ξεχωριστό λογοτεχνικό μανιφέστο που, εξ αντανακλάσεως, στηλιτεύει διάφορες ανθρώπινες συμπεριφορές και παθογένειες. Από αφηγηματολογικής σκοπιάς οι εκτενείς, κάποτε, περιγραφές επιτείνουν την αγωνία, τα σχόλια υποβοηθούν τον αναγνώστη να αναχθεί σε πανοραμικότερες διαπιστώσεις και συμπεράσματα, τα διαλογικά μέρη επιρρωνύουν τη φυσικότητα, την παραστατικότητα αλλά, κάποτε, και τη δραματικότητα, και η τριτοπρόσωπη αφήγηση, η οποία χρησιμοποιείται στα πλείστα διηγήματα της συλλογής, προσδίδει αμεσότητα και περισσότερη πειστικότητα. Κοντολογίς, στην έκδοση «Ο δολοφόνος με το καλαμάκι» ο Κωνσταντίνος Μακρής ανέσυρε από τα σπηλαιώδη βάθη του θυμικού του εικόνες, εμπειρίες, γεγονότα και σκέψεις, τα οποία, αφού πρώτα κατάφερε να τα συναρμολογήσει με συγγραφική μαεστρία, τα κληροδότησε, στη συνέχεια, στους σημερινούς και τους αυριανούς αναγνώστες.
